خیلیا از من می‌پرسن من کتاب آماده برای انتشار دارم؛ مراحل انتشارش چیه؟
باید بگم که ممکنه فقط برای دل خودتون تصمیم به انتشار کتاب داشته باشین مثلاً
نامه‌های عاشقانه‌ی خودتون به همسرتون رو بخواین به‌صورت کتاب منتشر کنین؛ مثل کتاب
«چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم» نوشته‌ی نادر ابراهیمی یا چاپ کتابی از گفتگوهایی که با
فرزندتون داشتین؛ این نوع کتاب‌ها بیشتر شخصی هستن و هرچند امکان انتشار اونا وجود داره.
اما نباید پس از چاپ انتظار داشته باشین که بتونین تو کتاب‌فروشی‌ها این کتاب‌ها رو بفروشین
مگه اینکه متن‌های زیبا و جذابی نوشته باشین و فعالیت مارکتینگ خوبی هم روی اون انجام
بدین که در این صورت امکان فروش کتابتون تو کتاب‌فروشی‌ها هم هست .
اما همچنین کتابی رو به هدف فروش تو کتاب‌فروشی نباید منتشر کنین.
حالا فرض می‌کنیم که کتابی برای فروش نوشتین و کتاب آمادست و میخوایم ببینیم
از وقتی‌که کتاب آماده شد تا وقتی‌که تو پیشخوان کتاب‌فروشی قرار بگیره و عرضه بشه
چه مراحلی رو باید انجام بدیم.
بعد از اینکه شما کتابتونو نوشتین و برای چاپ به ناشر دادین؛ مرحله‌ای به نام صفحه‌آرایی
داریم. اگه شما کتاب‌های قدیمی بازار رو نگاه کنین، میبینین که کل متن کتاب
خیلی فشرده و با فونت‌های غیرجذاب نوشته شده و درنتیجه وقتی چند صفحه از اون کتاب
رو میخونین احساس میکنین که خسته شدین.
امروزه برای خسته نشدن خواننده ها از مطالعه، کتاب‌ها رو صفحه‌آرایی می‌کنیم یعنی اطلاعات
کتابمون رو طوری می‌چینیم که خواننده ها از خوندن کتاب زود خسته نشن و هم احساس
ارتباط بهتری داشته باشن.
در‌حال‌حاضر، برای انجام صفحه‌آرایی، بیشتر از نرم‌افزار Indesign استفاده می‌کنیم.
نرم‌افزاری که توسط شرکت «ادوبی» ساخته شده و یه ابزار تخصصی برای صفحه‌آرایی
با توانایی چینش تصویرها و متن تو صفحه با قابلیت مانور خیلی بالاست.
تو مرحله‌ی بعدی و قبل از اینکه کتاب به چاپخونه بره ما به یک سِری مجوز نیاز داریم که
این مجوزها رو از مراکز مختلف باید بگیریم تا بعد بتونیم کتابو برای چاپ ارسال کنیم.
مراحل اداری مجوزِ موردنیاز برای چاپ کتاب چند قسمته.
اولین مرحله اختصاص دادن شماره‌ای بین‌المللی به هر کتابیه که تو هر نقطه‌ای از جهان
قراره منتشر بشه. به شماره‌ی بین‌المللی کتاب، اختصاصاً «شابک» گفته میشه
و انگلیسیش ISBN هستش.
اگه تو صفحه‌ی اول هر کتابی به شناسنامه‌ی اون کتاب نگاه کنین؛ شماره‌ای رو میبینین
که معمولاً با ۹۷۸ شروع میشه؛ این شماره که مثل شماره‌ی ملی اشخاص هستش؛ یه شماره‌ی
بین‌المللیه که هر کتابی تو کل دنیا با اون شماره مورد شناسایی قرار می‌گیره.
در حال حاضر مرجع صادرکننده‌ی این شماره تو ایران، «خانه‌ی کتاب» هستش اونا شابکی رو
به کتابتون اختصاص میدن و شما شابک رو تو شناسنامه‌ی کتاب درج میکنین و کتابو
به کتابخانه‌ی ملی به بخشی به اسم«فیپا» یا فهرست‌نویسی میفرستین.
فهرست‌نویسیِ قبل از انتشار، بر اساس اطلاعاتی که تو کتاب شما وجود داره تقسیم‌بندی
میشه و شماره‌ی دیگه ای به کتاب اختصاص میدن به اسم «رده‌بندی دیویی»، شماره‌بندی کنگره.
این موارد، استانداردهای معمول کتابه تا کتاب شما بر اساس همین اطلاعات فهرست‌نویسی،
دسته‌بندی بشه و تو کتاب‌خانه‌های مختلف قرار بگیره.
وقتی شابک کتاب و فهرست‌نویسی کتاب یا همان فیپا رو دریافت کردیم، این اطلاعات رو دوباره
تو شناسنامه‌ی کتاب درج کرده و کتاب رو به اداره‌ی «وزارت ارشاد» برای اخذ مجوز چاپ ارسال
می‌کنیم، اونجا کتابو بررسی میکنن تا ازلحاظ محتوایی با موازینی که دارن مغایرتی
نداشته باشه اگه کتاب مغایرتی با موازین یادشده نداشت، یه مجوزِ پیش از انتشار برای
کتاب شما صادر میشه.
اگر هم نکته‌ها یا مواردی مغایر با آیین‌نامه‌های آن‌ها تو محتوای کتاب باشه؛ ابلاغیه‌ای به
شما میدن که تغییراتی تو محتوای کتاب انجام بدین و بعد از اِعمال اون تغییرات، مجوز
کتاب شما صادر و کتاب وارد مرحله‌ی چاپ میشه.
توجه داشته باشین که به‌جز مراحل اجرایی کار، چند مرحله‌ی اداری هم وجود داره که با واگذاری
این امور به یک شرکت انتشاراتی سرعت کار تسریع میشه.
الان حالت‌های مختلفی رو که میتونین مجوزهای لازم رو برای چاپ کتاب بگیرین؛ توضیح میدم:
حالت اول عبارت از اینه که شما، هم مؤلف کتاب باشین و هم ناشر اون، کهبه این حالت
اصطلاحاً «ناشر- مؤلف» گفته میشه. تو حالت ناشر- مؤلف، شما خودتون به تک‌تک اداره‌های
مختلف مراجعه میکنین و مجوزهای موردنیازو دریافت میکنین؛ یعنی به خانه‌ی کتاب میرین
و شابک میگیرین، به کتابخانه‌ی ملی میرین و کارهای فهرست‌نویسی رو پیگیری میکنین
و انجام میدین؛ به اداره‌ی ارشاد (اداره‌ی کتاب) میرین و مجوز میگیرین و دوباره از همون
اداره اعلام وصول کتابو دریافت میکنین.
دو نکته اینجا مطرحه؛ یکی اینکه سازمان‌های مختلفی که تو کار شما دخیل هستن
پراکندگی جغرافیاییِ زیادی دارن و از طرف دیگه شما با مراحل اداری اخذ مجوزِ کتاب آنچنان
آشنایی ندارین و به همین دلیل اگه بخواین به‌عنوان ناشر- مؤلف عمل کنین، بارها به مشکلات
کوچیک و بزرگی برخورد میکنین؛ به‌عنوان‌مثال، میبینین که فلان مدارک که لازم بود
رو تکمیل نکردین یا در موردی کمبود دارین و به‌احتمال‌زیاد تو این رفت‌وآمدها وقت زیادی
از شما تلف میشه. به نظر من روش ناشر- مؤلف، روش چندان ایده آلی نیست.
تو حالت دوم، شما میتونین کتابتونو به یه ناشر واگذار کنین که تمامی این مراحل رو برای شما
انجام بده. همونطور که شرکت‌هایی هستن که با درج آگهی تو روزنامه‌ها خدمات ثبت شرکت
انجام میدن و شما میتونین این مورد رو به چنین شرکت‌هایی ارجاع بدین و کار ثبت شرکتتون رو
انجام بدین؛ ناشر هایی هم هستن که به سبک‌های مختلف با شما تعامل میکنن.
ممکنه یه گروه از ناشران به خاطر رقابت زیادی که تو بازار وجود داره در مقابل دستمزدی
کم برای شما فقط مجوز چاپ کتاب، شامل همه‌ی موارد شابک، فهرست‌نویسی، مجوز پیش
از چاپ و اعلام وصول رو دریافت کنن؛ این کار، شمارو از انجام اون همه مراحل طولانیِ رفتن به
ادارات مختلف معاف میکنه ولی باقی مراحل چاپ کتاب با خودتونه.
گروه دیگه ای از ناشر ها هستن که مجوز چاپ کتابو خودشون میگیرن و فایل نسخه‌ی
نهایی کتاب صفحه‌آرایی‌شده رو هم از شما تحویل میگیرن و کتابو برای شما چاپ هم میکنن
و نسخه‌ی چاپ شده و اعلام وصول شده که اجازه‌ی فروش داره رو هم به شما تحویل میدن.
یه گروه از ناشر ها هم وجود دارن که تو بازار کتاب دارای هویتی خاص هستن و جامعه‌ای
از مخاطب برای خود ساختن. اونا به‌واسطه‌ی این جامعه‌ی مخاطب ها و امکان فروشی که دارن
اگه کتابی رو برای چاپ بپذیرن؛ نه‌تنها پولی بابت مجوز و سرمایه‌گذاری چاپ کتاب از شما
نمیگیرن؛ بلکه یه پولی هم به‌عنوان حق تألیف به شما میدن. اگه بپرسین چرا؟
جواب اینه که چون به‌مرور زمان فهرستی از مشتریان برای خودشون ساختن و بعضی
استانداردها برای کار خودشون ثبت و ایجاد کردن که اسم اون انتشارات، تضمین‌کننده‌ی کیفیت
کتاب شده و مخاطب ها از خوب بودن کیفیت کتاب‌های اون انتشارات همیشه مطمئن هستن.
حالا اگه قراره به‌صورت حرفه‌ای فعالیت فروش اطلاعات یه کسب‌وکار رو داشته
باشین؛ میتونین همچنین استانداردهایی رو خودتون برای خودتون ایجاد کنین و تو صف طولانی
چاپ کتاب همچین ناشر هایی قرار نگیرین و زمانی طولانی رو تلف نکنین و علاوه بر اون مجبور به
رعایت بعضی از محدودیت‌ها ازنظر محدودیت تعداد صفحه یا موارد دیگه که تو کار همچین
ناشر هایی وجود داره نباشین؛ بنابراین بهترین روش برای شما به‌عنوان کسی که تو فعالیت
مرتبط با داده‌ها و فروش اطلاعات کار میکنه اینه که با ناشری کار کنین که خدمات اخذ
مجوز و نیز خدمات چاپ رو باهم عهده‌دار بشه و کتاب چاپ‌شده رو تحویل شما بده و شما فقط
تولید محتوا کنین و برای چاپ کتاب سرمایه‌گذاری کنین.
به‌عنوان فروشنده‌ی اطلاعات این بهترین روش برای شما است.
